کاشت ریحان چگونه انجام میشود؟ کاشت و پرورش سبزیجات برای علاقمندان و مخصوصاً خانمهای خانهدار همیشه جذاب و لذتبخش بوده است. علاوه بر این پزشکان و متخصصان همواره به فواید بیشمار سبزیجات اشاره کردهاند و مصرف آنها را برای بدن انسان لازم میدانند. یکی از سبزیهای معروف که همگان آن را با عطر دلپذیرش میشناسند، ریحان نام دارد.
گیاه ریحان در بسیاری از منازل زینتبخش سفرهها بوده و از خوراکیهای مرسوم است که به همراه غذا میل میکنند. ریحان خواص درمانی و دارویی فراوانی دارد که با دانستن آنها شگفتزده خواهید شد. در مقاله پیش رو از مجله پروماگ پس از آشنایی با گیاه ریحان، به نحوه کاشت این سبزی مقوی در گلدان و باغچه میپردازیم.
آشنایی با گیاه ریحان و انواع آن
ریحان گیاهی معطر با چرخه زندگی یکساله است که خواص دارویی فراوانی دارد. این گیاه از خانواده نعناعیان بوده که برگ آن را به صورت خام و دانهاش را به شکل شربت مصرف میکنند. به عبارت سادهتر برگهای ریحان را به عنوان یک سبزی خوردنی مورد استفاده قرار میدهند و از دانه آن که به تخم شربتی شهرت دارد، نوشیدنی تهیه میکنند.
ریحان انواع مختلفی دارد ولی دو نوع آن یعنی ریحان سبز و بنفش بیشتر در میان مردم شناخته شده است. چند نمونه از گونههای گیاه ریحان عبارتند از: ریحان سبز – زرد یا دارچینی، ریحان لیمویی، ریحان بنفش، ریحان چندساله، ریحان یونانی، ریحان کرمانی و … . کاشت ریحان روشهای سادهای دارد.
نام فارسی | ریحان |
نام لاتین | Ocimum Basilicum |
نام انگلیسی | Sweet basil |
خانواده | Labiatae |
نام عربی | صعتر هندی |
فواید و خواص درمانی گیاه ریحان
شاید بسیاری از مردم گیاه ریحان را فقط به عنوان یک سبزی خوش طعم و معطر میشناسند و از خواص بیشمار آن اطلاعی نداشته باشند. این سبزی علاوه بر طعم فوقالعادهاش، برای سلامتی نیز مفید است. در اینجا خواص و فواید این گیاه را شرح میدهیم:
خواص ریحان
۱-گیاه ریحان در ایجاد آرامش روانی بسیار مؤثر است. این گیاه تسکین دهنده اعصاب بوده و در بهبود علائم افسردگی نقش بسزایی دارد. به منظور درمان سردردهای عصبی، ساقه ریحان را به همراه مقداری آب جوشانده و سپس میل میکنند.
۲- ترکیب ریحان با عسل برای کاهش تورم گلو در هنگام بیماری سرماخوردگی کاربرد دارد.
۳- برای رفع ورم کلیه استفاده از دانه ریحان توصیه میشود.
۴- مصرف ریحان به همراه غذا برای افراد دارای مشکلات گوارشی مناسب است. ریحان باعث کاهش نفخ معده پس از غذا میشود و دانه آن نیز اسهال را درمان خواهد کرد. همچنین جوشانده ریحان خاصیت ضد تهوع دارد.
۵- در مورد ریحان گفته میشود که به سلامت قلب و عروق نیز کمک میکند. ترکیبات موجود در ریحان باعث جلوگیری از ایجاد کلسترول در رگهای خونی شده و به این ترتیب باعث پیشگیری از گرفتگی عروق میگردد که در نتیجه مشکلات قلبی کاهش خواهد یافت. کاشت ریحان در خانه نیز امکانپذیر است.
۶- ریحان به علت خاصیت آنتیاکسیدانی، یکی از بهترین خوراکیهای ضد سرطان محسوب میشود.
۷- از روغن گیاه ریحان جهت مرطوب کردن و شفافیت پوست و همچنین درمان جوشهای پوستی بهره میگیرند.
۸- ریحان خواص دیگری نظیر ضد اسپاسم، ضد عفونی کننده، درمان زخم، تقویت سیستم ایمنی بدن و … نیز دارد.
پیشنهاد می کنیم این مطلب را حتماً مطالعه کنید : 9 گیاه آپارتمانی که براحتی از طریق قلمه تکثیر می شوند
کاشت ریحان و پرورش این گیاه خوراکی
گیاه ریحان در هوای سرد بسیار آسیبپذیر است و برای رشد نیاز به هوای گرم و نور خورشید دارد. به همین منظور توصیه شده که در مناطق سردسیر، 4 تا 6 هفته مانده به آخرین سرما، نسبت به کاشت ریحان اقدام شود. اما این کار در مناطق گرمسیر میتواند پس از پایان فصل سرما صورت گیرد. در ادامه به مراحل کاشت و نگهداری گیاه ریحان میپردازیم.
۱ - آمادهسازی خاک
ریحان جهت رشد مناسب به خاک حاصلخیز با رطوبت و گرمای کافی نیاز دارد. گیاه ریحان را هم میتوان در گلدان یا باغچه منزل و هم در زمینهای کشاورزی با وسعت زیاد کاشت. اگر قصد پرورش ریحان در باغچه را دارید باید خاک را با مقداری ورمی کمپوست و خاک برگ ترکیب کنید و به منظور کاشت ریحان در گلدان مخلوطی از کوکوپیت و پیت ماس به همراه خاک باغچه مناسب است.
گیاه ریحان برای رشد و محصولدهی بهتر نیاز به فضای کافی دارد که از این رو انتخاب گلدانهایی با عمق زیاد، توصیه میشود. گلدانی با حداقل ارتفاع ۲۰ یا ۳۰ سانتیمتر گزینه خوبی جهت کاشت ریحان به شمار میرود. رطوبت خاک نقش بسزایی در رشد و پرورش گیاه ریحان دارد و میبایست همواره دمای خاک و میزان رطوبت آن بررسی شود.
۲- کاشت ریحان در گلدان
ریحان جهت رشد مناسب به ۶ تا ۸ ساعت نور خورشید در طول روز نیازمند است. اگرچه این گیاه به سرما حساس بوده و آسیب میبیند ولی اگر در گلدان کاشته شود به دلیل قرارگیری در محیط گرم منزل، محدودیت فصلی نداشته و در هر زمانی میتوان آن را کشت کرد.
به این منظورگلدانی با عمق مناسب تهیه کرده و پس آمادهسازی خاک آن، بذرهای ریحان را نیم سانتیمتر پایینتر از سطح خاک گلدان قرار داده و سپس مقداری روی آنها خاک بریزید. در مرحله بعد خاک گلدان را مرطوب کرده و در محلی که نور خوبی به آن میرسد، بگذارید. حتماً دقت کنید که کف گلدان دارای سوراخهایی جهت خروج آب باشد. معمولاً پس از ۳ تا ۴ روز دانههای ریحان جوانه خواهند زد که در طول این مدت مرطوب بودن خاک اهمیت بسیاری دارد. یکی از راهکارهای مفید در زمینه سنجش میزان رطوبت خاک گلدان، فرو کردن انگشت دست به اندازه ۱ یا ۲ سانتیمتر در خاک است که در صورت خشک بودن خاک، باید آبیاری انجام شود.
کاشت ریحان در باغچه
کاشت ریحان در باغچه منزل تفاوت چندانی با گلدان ندارد و حتی توصیه میشود که پس از رشد ریحان در گلدان، آن را به باغچه انتقال دهید. برای پرورش ریحان در باغچه ابتدا نیاز است که بستر را برای کاشت این گیاه فراهم کنید. به اصطلاح باید باغچه کرتبندی شود. در کشاورزی تقسیم زمین به قسمتهای تقریباً مساوی را کرتبندی میگویند. نسبت به مقدار بذرهای ریحان کرتبندی را انجام دهید و سپس دانههای ریحان را در عمق حدود نیم سانتیمتری خاک گذاشته و روی آنها را نیز با خاک بپوشانید و آبیاری کنید.
کاشت ریحان در زمینهای کشاورزی و مقیاس وسیع
کاشت ریحان در مزارع و زمینهای وسیع نسبت به گلدان و باغچه پیچیدهتر بوده و نیاز به تخصص لازم دارد. با این حال جهت آشنایی با چگونگی پرورش ریحان در مزرعه، فرایند آن را در سه مرحله کاشت، داشت و برداشت توضیح میدهیم.
پیشنهاد می کنیم این مطلب را حتماً مطالعه کنید : کارامبولا خواص و فواید این میوه شگفت انگیز
کاشت گیاه ریحان
با توجه به منطقه جغرافیایی و شرایط اقلیمی، زمان کاشت متغیر خواهد بود ولی معمولاً اواسط فروردین تا اواخر خرداد فرایند کاشت ریحان انجام میشود. تکثیر این سبزی را به شکل نشاء و بذر میتوان انجام داد اما اغلب ریحان را به صورت بذر میکارند. ابتدا زمین را با خاکی مناسب و حاصلخیز آماده میکنند. خاک هوموسی سبک با زهکشی صحیح، برای کاشت سبزی ریحان لازم است که البته با اضافه کردن کودهای حیوانی و کمپوست آن را تقویت میکنند. کاشت این سبزی به دو روش مستقیم و غیرمستقیم انجام میپذیرد.
در روش مستقیم پس از آمادهسازی زمین، بذرها را در ردیفهای منظم میکارند اما در شیوه غیر مستقیم ابتدا بذرها در خزانه و زیر پلاستیک کاشته میشوند. خزانه قطعه زمینی در کشاورزی است که بذر بعضی گیاهان را در آنجا پرورش داده و پس از سبز شدن به مکان دیگری منتقل میکنند. برای کاشت سبزی ریحان در خزانه معمولاً ۱۰ تا ۲۰ گرم بذر برای هر متر مربع زمین کافی به نظر میرسد. در هنگام پرورش بذر در خزانه، همواره باید آبیاری به شکل منظم انجام گرفته و زمین نیز از علفهای هرز پاک گردد. تقریباً پس از گذشت ۵ الی ۶ هفته گیاه در حدود ۶ تا ۱۰ سانتیمتر رشد خواهد کرد که در این زمان نشاءها را به زمین اصلی منتقل میکنند.
داشت
ریحان گیاهی است که جهت محصولدهی مطلوب نیاز به آبیاری منظم دارد. پس از کاشت این سبزی رسیدگی به زمین و وجین علفهای هرز به طور مرتب صورت پذیرد. آبیاری بسته به شرایط زمین و آب و هوایی و … متفاوت است ولی به طور معمول در مزرعه هر ۶ یا ۷ روز عمل آبیاری برای گیاه انجام میگیرد. یکی از عوامل اصلی کاهش کمیت و کیفیت محصول در مزارع رویش علفهای هرز است. البته آبیاری زمین قبل از کاشت محصول و شخم زدن و از بین بردن علفهای هرز بهترین روش محسوب میشود.
پس از کاشت ریحان، علف هرزی که سلامت این محصول را تهدید میکند، گیاه انگلی سس نام دارد. این آفت به رنگ زرد یا نارنجی بوده که با چسبیدن به گیاه ریحان مانع از رشد مطلوب آن شده و اجازه سبز شدن را به گیاه نمیدهد. تهیه بذر مناسب و با کیفیت قبل از کاشت و جمعآوری و استفاده از آفتکش شیمیایی پس از کاشت از روشهای مقابله با آفت سس هستند.
برداشت
زمان برداشت ریحان نیز به شرایط اقلیمی و نوع پرورش گیاه وابسته است که در حالت عادی دو تا سه مرتبه میتوان برداشت محصول داشت. به عنوان مثال در شرایط مناسب اولین برداشت را در اوایل تیر و دومی را در اوایل شهریور انجام میدهند. برداشت سوم این سبزی نیز در اواخر مهر و قبل از شروع فصل سرما خواهد بود. البته برای رویش مجدد گیاه در هنگام برداشت اول و دوم باید دقت کرد که ریحان از فاصله ۶ تا ۸ سانتیمتری زمین برداشت شود. ناگفته نماند که در برخی مناطق به دلیل شرایط آب و هوایی خاص فقط یکبار برداشت صورت میگیرد و در همان بار اول پس از کاشت گیاه را با بوته از خاک جدا میکنند.
کاشت ریحان گیاهی با عطر بهشتی
در این مقاله از پروماگ به گیاه ریحان و خواص آن پرداخته شد و سپس چگونگی کاشت ریحان و پرورش آن مورد بررسی قرار گرفت. از آنجایی که بسیاری از افراد علاقه به کاشت این سبزی در محیط زندگی خود دارند، نحوه کاشت ریحان در گلدان و باغچه نیز توضیح داده شد. در آپارتمانها که معمولاً فضای کافی برای ایجاد باغچه یافت نمیشود، پرورش سبزی در گلدان تنها راه حل ممکن است که از این جهت کاشت ریحان میتواند انتخاب خوبی باشد. زیرا این گیاه در صورت مراقبت صحیح، به خوبی در گلدان رشد کرده و محصول میدهد. اگر علاقمند به کاشت سبزیجات هستید با پرورش این سبزی معطر علاوه بر مصرف آن به همراه غذا، از فواید و خواص دارویی آن نیز بهرهمند خواهید شد.
از اینکه تا انتهای این مقاله همراه ما در مجله پروماگ بودید از شما سپاسگزاریم. مطالب بعدی درباره کاشت انواع دیگر سبزی را نیز برای شما آماده کرده و به زودی منتشر خواهیم کرد.
سلام وقت بخیر
توی گلدان بذر ریحان کاشتم تا حدود 5-6 سانتی متر هم سبز شدن و خیلی عالی بودن ولی بتدریج شروع کردن به خشک شدن و الان فقط چند تا ساقه مونده به چه دلیل این اتفاق افتاده نور خیلی خوبی دارن و ابیاری هم مرتب بوده در مورد بذر شاهی هم این اتفاق افتاد میشه راهنمایی کنید به چه دلیل ساقه ها خشک شدن و چه کاری انجام بدم که دوباره این اتفاق نیوفتد؟
سلام وقت شما هم بخیر
کاشت سبزیجات مثل ریحان در گلدان نیازمند رعایت اصولی هست .
اول بذر مناسب و مرغوب …دوم خاک عالی …خاک باید ترکیب خاک باغچه و مقداری ماسه و کود حیوانی کاملا پوسیده دقت کنید کاملا پوسیده که به رنگ سیاه دراومده باشه ….این خاک مخلوط بشه و تو گلدانی که ارتفاع حدود ۱۵ تا ۲۰ سانت داشته باشه با رعایت زهکش مناسب کف گلدان ریخته بشه …بعد بذرها پاشیده بشه
و به اندازه ارتفاع بدر خاک کمی روی بذر ریخته بشه نباید عمیق کاشته باشن بذرها و نباید البته سطحی باشن که نور بهشون بخوره ….گلدان رو جای نیم سایه قرار بدید و خاک مرتب مرطوب باشه تا بذرها سبز بشن …. بعد از سبز شدن بذرها کم کم گلدان رو به نور تند تر منتقل کنید یادتون باشه باید مراقب آبیاریتون باشید خاک رطوبت نسبی داشته باشه …کمی که بزرگ شدن نکته مهم اینجاست که باید کم کنید از تعداد بوته ها تا ی تعداد بوته با فاصله مناسب داشته باشید که خیلی راحت رشد کنن و باعث درهم پیچیدگی و نهایت خراب شدن نهال ها نشه … یعنی نهال ریحان رو باید از گلدون اصلی دربیارید و با فاصله توی گلدون دیگه بکارید