مهارت دست‌ورزی در کودکان ؛ بازی‌هایی برای تقویت عضلات دست و چشم کودک…
مهارت دست‌ورزی در کودکان را می‌توان به عنوان یکی از مهمترین مهارت‌های سنین پیش از دبستان نامید که هر کودکی باید قبل از ورود به مدرسه، آن را بیاموزد. دست‌ورزی اگر چه ممکن ساده به نظر بیاید، اما به عنوان یک مهارت پایه در بسیاری از فعالیت‌های کودک از جمله نقاشی، نوشتن، کار کردن با عضلات ظریف انگشتان و بسیاری از مهارت‌های دیگر که به هماهنگی بیشتر عضلات چشم و دست کودک نیاز دارد، مربوط است. در این محتوا از وب‌سایت پروماگ قصد داریم تمرین‌هایی که به افزایش مهارت دست‌ورزی در کودکان می‌انجامد، معرفی کنیم. با ما در این محتوا همراه باشید:
اهمیت مهارت دست‌ورزی در کودکان :
دست‌ورزی در کودکان ، در واقع یک مهارت است و با تمرین بدست می‌آید. هر چه کودک شما بوسیله‌ی تمرین و بازی‌های آموزشی بیشتر تمرین کند، عضلات دست او بیشتر تقویت شده و به معنی افزایش مهارت دست‌ورزی در اوست.
تقویت عضلات ظریف و درشت دست و هماهنگی این عضلات با عضلات چشم و همچین تقویت عضلات نوک انگشتان، هدفی است که در مهارت دست‌ورزی مورد توجه قرار دارد. کودک قبل از ورود به دبستان باید نسبت به این مهارت‌ها توانمند باشد و اگر کودکی فاقد چنین مهارت‌هایی باشد، با اشکال در نوشتن، بدخطی، درشت‌نویسی، نارسانویسی و بسیاری مشکلات دیگر در نوشتن و فعالیت‌هایی که به ظرافت انگشتان دست مربوط است، در مدرسه مواجه خواهد بود.
امروزه مهارت دست‌ورزی در مهدکودک و پیش‌دبستانی تقویت می‌شود و لازم است والدین هم، به تقویت هر چه بیشتر این مهارت در منزل اهتمام بورزند.
چه فعالیت‌هایی منجر به افزایش مهارت دست‌ورزی در کودکان می‌شود؟
تمرین‌های دست‌ورزی متناسب با سن کودک است و باید در هر سنی، نوع خاصی از تمرین‌ها را با کودک انجام داد. طبیعی است که هر چه سن کودک کمتر باشد، تمرین‌ها ساده‌تر است و کار با لوازم بزرگ و درشت‌تر، بیشتر مد نظر خواهد بود. با افزایش سن کودک، تمرین‌های دست‌ورزی شکل ظریف‌تر و پیچیده‌تری به خود می‌گیرد تا توانایی کودک را افزایش دهد.
خمیر بازی یا کار با گل سفال:
یکی از تمرین‌های پرطرفدار و مرتبط با افزایش مهارت دست‌ورزی در کودکان ، خمیر بازی یا سفا‌ل‌گری است. خاصیت خمیر یا گِل رس، به نحوی است که کودک می‌تواند مجسمه‌های دلخواهش را با آن بسازد. این بازی برای کودکان بالای سه سال پیشنهاد می‌شود و به دلیل خواص قابل توجهی که در گِل سفال نهفته است، توصیه می‌شود به جای استفاده از خمیر بازی، از گِل سفال یا همان گِل رُس استفاده شود.
تهیه‌ی گِل سفال هزینه‌ی بسیار کمی دارد و کودک می‌تواند مجسمه‌های ساخته شده با آن را پس از خشک شدن، رنگ کند تا شکل زیباترین به خود بگیرد و سپس در اتاق خود نگهدارد. برای تهیه و خرید گل سفال، حتما از انواع بهداشتی آن استفاده کنید که دارای علامت استاندارد برای کودکان باشد.
خمیر بازی به دلیل اینکه وسیله‌ای چندبار مصرف است و گرد و خاک و آلودگی را به خود جذب می‌کند، چندان توصیه نمی‌شود.
گره زدن و بستن بند کفش:
کودکان در سنین بالای پنج یا شش سال، باید توانایی گره‌زدن بند کفش خود را داشته باشند. بهتر است در سنین پنج تا شش سالگی، انواع گره را به کودک خود بیاموزید و بستن بند کفش را با او تمرین کنید. برای این منظور وسیله‌های کمک آموزشی مختلفی در فروشگاه‌های کودک معتبر وجود دارد که در زیر به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
نخ و سوزن یا دکمه و نخ:
یکی دیگر از تمرین‌هایی که به افزایش مهارت دست‌ورزی در کودکان منجر می‌شود، نخ کردن سوزن است. از آنجا که سوزن وسیله‌ای خطرناک است و ممکن است بر اثر سهل‌انگاری کودک منجر به زخمی شدن او شود، از سوزن‌های پلاستیکی که به همین منظور ساخته شده و در فروشگاه‌های مخصوص کودک وجود دارد، تهیه کنید. این تمرین برای کودکان بالای چهار سال مناسب است.
در سنین پایین‌تر، بهتر است از مهره یا دکمه‌های رنگی و نخ استفاده کنید. این وسیله‌ی کمک آموزشی هم در فروشگاه‌های مخصوص کودک وجود دارد.
مولکول‌های پلاستیکی:
استفاده از بسته‌ی مولکول‌های پلاستیکی، یکی دیگر از بازی‌هایی است که به تقویت مهارت دست‌ورزی در کودکان می‌انجامد. مولکول‌های بزرگ مختص کودکان کوچکتر و مولکول‌های کوچکتر، مختص کودکان بزرگتر است. با استفاده از انواع مولکول، کودک می‌تواند به راحتی اشیاء مورد نظر خود را بسازد و علاوه بر تقویت دست‌ورزی، خلاقیت و تخیل خود را نیز رشد دهد.
نقاشی:
نقاشی، یکی از مهمترین فعالیت‌های دوران کودکی است که به تقویت مهارت دست‌ورزی در کودکان هم می‌انجامد. نقاشی را از هر سنی که کودک شما بتواند مداد را در دست بگیرد و برایش خطرساز نباشد، می‌توانید شروع کنید.
کودکان از حدود سن یک سالگی به بعد، کشیدن خط بر روی کاغذ را دوست دارند و تمایل دارند این کار را انجام دهند. سعی کنید ابزار مناسب نقاشی کردن را متناسب با سن کودک در اختیار او قرار دهید. لازم است نحوه‌ی صحیح مداد در دست گرفتن را با کودک خود تمرین کنید و اگر مشاهده می‌کنید او مداد را به شکل مناسب در دست نمی‌گیرد، این روند را قبل از ورود کودک به پیش دبستانی و دبستان، اصلاح کنید.
پیشنهاد می‌دهیم مقاله فوائد نقاشی برای کودک را مطالعه نمایید.
استفاده از قلاب‌ها یا گیره‌های پلاستیکی:
یکی دیگر از اسباب‌بازی‌های کمک آموزشی که به منظور تقویت مهارت دست‌ورزی در کودکان به فروش می‌رسد، قلاب‌ها و چنگک‌های پلاستیکی است که کودک به وسیله‌ی آن می‌تواند اشیایی را بردارد و درون سطل یا سبد بیندازد. از هاشی یا چاپ‌استیک که ابزار غذاخوری مردم آسیای شرقی ست، هم می‌توانید استفاده کنید.
اریگامی:
اریگامی یا کاغذ و تا، یکی دیگر از فعالیت‌های مفیدی است که به تقویت خلاقیت و افزایش مهارت دست‌ورزی در کودکان می‌انجامد. برای انجام اریگامی تنها به چند تکه کاغذ مربعی شکل نیاز دارید و یک الگو که از روی آن، مجسمه‌های کاغذی زیبا را با کمک کودک خود بسازید.
انواع مکعب‌های هوش:
یکی دیگر از وسیله‌های کمک آموزشی که برای کودکان دو سال به بالا مناسب است، سطل‌های کوچکی است که می‌توان درون هر یک از سوراخ‌های آن، اشکال خاصی را انداخت. این وسیله، علاوه بر اینکه به افزایش مهارت دست‌ورزی در کودکان منجر می‌شود، در آموزش رنگ، حجم و اشکال هندسی هم کاربرد دارد.
دفتر‌های شطرنجی و کتاب‌های خط‌چین‌دار:
برای کودکان پیش دبستانی می‌توانید از کتابچه‌هایی که در آن کودک باید نقاط خط‌چین شده را پررنگ کند و یا دفتر‌های شطرنجی استفاده کنید.
کوبیدن میخ با چکش:
یک چکش چوبی زیبا و چند مکعب یا میخ پلاستیکی که کودک آن را می‌کوبد، از دیگر اسباب‌بازی‌های آموزشی جهت تقویت مهارت دست‌ورزی در کودکان است. این بازی علاوه بر اینکه هماهنگی بیشتری بین عضلات چشم و دست کودک فراهم می‌آورد باعث کاهش استرس کودک نیز می‌شود.
ساخت اسباب‌بازی کمک آموزشی در منزل:
بسیاری از اسباب‌بازی‌های کمک آموزشی که در بالا به آن‌ها اشاره شد را می‌توانید به راحتی در منزل و با انجام کمی خلاقیت بسازید. بدیهی است که ساخت این وسایل در منزل، هزینه‌ی کمتری را در بر خواهد داشت.
- قوطی‌های رب یا شیرخشک در دار را به اندازه‌ی انداختن یک دکمه برش بدهید و تعدادی دکمه در اختیار کودک قرار داده و از او بخواهید دکمه‌های رنگی را درون قوطی بیندازد.
- یک تکه مقوا کوچک را به شکل یک کفش برش داده و به وسیله‌ی پانچ، چند سوراخ مانند سوراخ های کفش، بر روی آن ایجاد کنید و به وسیله‌ی چند تکه کاموای رنگی، بستن بند کفش را با کودک خود تمرین کنید.
- مقداری نخود و لوبیا را پس از شستن و خشک شدن با یکدیگر ترکیب کنید و از کودک بخواهید هر کدام را درون ظرف‌های مخصوص به خود بیندازد.
- مقداری آلبالو یا گیلاس را در ظرفی ریخته و از کودک بخواهید هر یک را با قاشق برداشته و درون لیوان بیندازد و به عنوان پاداش آن‌ها را بخورد.
- از کودک بخواهید کاغذ‌های باطله را مچاله کرده و به شکل توپ در آورد و سپس با کمک کردن به او، آن‌ها را به چسب چوب آغشته کنید و پس از خشک شدن با رنگ انگشتی یا آبرنگ رنگ کند و این کاردستی را از دیوار اتاقش آویزان کنید.
- قیچی کردن کاغذ‌های رنگی و ساخت کاردستی‌های مختلف، یکی دیگر از تمرین‌هایی ست که افزایش مهارت دست‌ورزی در کودکان را به همراه دارد.
با توجه به مثال‌های بالا، خواهید دید که ساخت اسباب‌بازی و وسایل کمک آموزشی در تقویت مهارت دست‌ورزی کودکان ، بسیار آسان است و همیشه نیاز نیست هزینه‌ی زیادی بابت داشتن این اسباب‌بازی‌ها بپردازید.
تنها با داشتن کمی خلاقیت می‌توانید کودکی فعال و توانمند پرورش دهید.
سخن پایانی:
همانطور که اشاره شد، مهارت دست‌ورزی یکی از مهمترین مهارت‌هایی است که کودک قبل از ورود به دبستان باید در انجام تمرین‌های مرتبط با آن، توانمند باشد. در این مقاله سعی شد تعدادی از بازی‌ها و وسیله‌های کمک آموزشی که در تقویت مهارت دست‌ورزی کودکان نقش دارد را به والدین گرامی معرفی کنیم. پیشنهاد می‌دهیم در فرصت باقیمانده تا شروع مدرسه، این تمرین‌ها را با کودک خود انجام دهید.
سیما گودرزی هستم و از شما بابت همراهی با این محتوا سپاسگزارم. تیم آموزش و نگارش پروماگ امیدوار است این مقاله برایتان مفید واقع شده باشد.
مقالات مرتبط را در پروماگ بخوانید:
انتخاب مدرسه برای کودکان ؛ چگونه بهترین محیط آموزشی را برای کودکان کلاس اولی انتخاب کنیم؟
آموزش چرتکه ؛ روش نوین یادگیری ریاضیات با نتایج باور نکردنی!
چگونه می توانیم سلامت جسمی و روحی کودکمان را حفظ کنیم ؟
افزایش دایره لغات کودک با روش های آسان و قابل اجرا که پروماگ می گوید…
اوقات فراغت کودکان و نوجوانان را چگونه و با چه فعالیت هایی پر کنیم؟
