دیابت بارداری و نکاتی که باید برای حفظ سلامت خود و کودک تان در مورد آن بدانید
دیابت بارداری چیست ؟
دیابت بارداری نوعی دیابت است که برای اولین بار در دوران بارداری تشخیص داده می شود. در این نوع دیابت مانند دیابت نوع 1 و 2 میزان سطح قند خون بیش از حد مجاز بالا می رود.
هنگام غذا خوردن سیستم گوارش بدن انسان مواد غذائی را به قندی به نام گلوکز تبدیل می کند. گلوکز وارد جریان خون می شود تا سلول ها بتوانند از آن بعنوان منبع انرژی استفاده نمایند. به کمک انسولین (هورمونی که توسط لوزالمعده ساخته شده است) عضلات بدن، چربی ها و سایر سلول ها گلوکز را از خون جذب می کنند.
اما اگر بدن شما به اندازه کافی انسولین تولید نکند و یا سلول ها در جذب گلوکز مشکل داشته باشند، به جای انتقال گلوکز به سلول ها و تبدیل آن به انرژی، مقدار زیادی گلوکز در خون انباشته می شود.
هنگام بارداری بدن خانم ها به طور طبیعی در برابر انسولین مقاوم می شود. بدلیل اینکه گلوکز بیشتری برای تغذیه کودک در اختیار بدن قرار دهد. برای اکثر مادران این یک مشکل نیست و عوارضی در بر ندارد، ولی زمانی که بدن میزان گلوکز زیادی در خون را پردازش می کند و نیاز به انسولین بیشتر را تشخیص می دهد به لوزالمعده دستور می دهد انسولین بیشتری تولید کند.
اما اگر در دوران بارداری لوزالمعده نتواند میزان انسولین مورد نیاز را افزایش دهد، سلول ها و عضلات نمی توانند گلوکز را جذب کنند در نتیجه میزان قند خون بالا می رود. و این منجر به دیابت بارداری می شود.
دیابت بارداری باید به سرعت تشخیص و درمان شود زیرا دیابت در دوران بارداری می تواند برای مادر و جنین او مضر و خطرناک باشد.
برخلاف سایر انواع دیابت ، دیابت حاملگی دائمی نیست. پس از تولد نوزاد، قند خون به احتمال زیاد به سرعت به حالت عادی برمی گردد. با این وجود ابتلا به دیابت بارداری احتمال ابتلا به دیابت را در آینده بیشتر می کند.
آیا من در معرض ابتلا به دیابت بارداری هستم ؟
هر زن باداری می تواند به دیابت حاملگی مبتلا شود و همه زنانی که به این نوع دیابت دچار می شوند الزاماً برای آنها و جنین شان خطری وجود نخواهد داشت. حدود 5 تا 10 درصد زنان باردار مبتلا به دیابت بارداری می شوند. اما چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا قرار دارند :
- سن 25 و بالاتر داشته باشند.
- یک خویشاوند نزدیک داشته باشید که مبتلا به دیابت باشد.
- اضافه وزن داشته باشید بویژه زمانی که شاخص توده بدن تان BMI برابر و یا بیش از 30 باشد.
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) داشته باشید.
- یک بیماری پزشکی دارید که احتمال ابتلا به دیابت ، مانند عدم تحمل گلوکز ، را بیشتر می کند.
- داروهای خاصی مانند گلوکوکورتیکوئیدها (برای آسم یا بیماری خود ایمنی) ، مسدود کننده های بتا (برای فشار خون بالا یا ضربان قلب سریع) یا داروهای روانگردان (برای مشکلات سلامت روانی) مصرف کنید.
- قبلاً دیابت حاملگی داشته اید.
متأسفانه; هیچ راهی برای تضمین عدم ابتلا به دیابت حاملگی وجود ندارد. اما روش هایی برای کاهش ریسک وجود دارد. اتخاذ یک شیوه زندگی سالم داشتن یک رژیم غذائی متعادل و ورزش منظم باعث می شود احتمال ابتلا به این بیماری کمتر شود.
علائم دیابت حاملگی چیست ؟
بیشتر زنانی که به دیابت بارداری مبتلا هستند هیچگونه علائمی ندارند. به همین دلیل دکتر شما ممکن است بین هفته 24 تا هفته 28 حاملگی یک آزمایش غربالگری برای تشخیص دیابت حاملگی انجام دهد.
اگر دلایل خطر ابتلا به دیابت بارداری که در پاراگراف قبل عنوان شد در شما وجود داشته باشد باید آزمایش زودتر انجام شود. بیشتر زنانی که دچار این بیماری هستند تنها براساس نتایج آزمایش متوجه شده اند که این بیماری را دارند.
رایج ترین آزمایش برای دیابت حاملگی آزمایش غربالگری گلوکز خوراکی است. این تست نشان می دهد که تا چه حد بدن شما تولید انسولین می کند. در روز آزمایش دکتر به شما یک ماده شیرین می دهد که بنوشید. یک ساعت بعد ، شما یک آزمایش خون برای بررسی میزان گلوکز خود انجام می دهید.
اگر آزمایش اول شما نشان داد که قند خون شما خیلی زیاد است ، باید یک آزمایش دقیق تر به نام تست تحمل گلوکز خوراکی انجام دهید. برای انجام این آزمایش ، قبل از اینکه مایعات شیرین برای نوشیدن بخورید ، باید ناشتا باشید. خون شما در حالت ناشتا گرفته می شود و سپس دوباره بعد از یک ، دو و سه ساعت آزمایش می شود. اگر نتیجه دو آزمایش نشان داد که قند خون شما خیلی زیاد است ، شما مبتلا به دیابت حاملگی هستید.
هر دو آزمایش تشخیص دیابت بارداری برای شما و کودک شما بی خطر است و هیچ عوارض جانبی عمده ای ندارند. اما نوشیدن مایع ممکن است طعم ناخوشایندی داشته باشد و باعث شود تا بعد از آن حالت تهوع داشته باشید.
درمان دیابت دوران بارداری چگونه است ؟
بسیاری از خانمها می توانند دیابت بارداری خود را با پیروی از یک برنامه ورزشی و داشتن یک رژیم غذایی متعادل و سالم بر اساس غلات کامل ، پروتئین های بدون چربی ، سبزیجات و سایر غذاهایی که قند را به آرامی آزاد می کنند ، مدیریت کنند. با این حال حدود 15 درصد از زنان مبتلا به دیابت حاملگی برای تعادل قند خون خود (داروهای ضد قند خون) نیاز به مصرف دارو دارند.
تزریق انسولین رایج ترین روش درمانی برای دیابت حاملگی است. اگر به انسولین احتیاج داشته باشید روزانه حداکثر سه تزریق خواهید داشت و دکتر شما به شما یاد می دهد که چگونه خودتان تزریق را انجام دهید.
نظارت بر قند خون خود بخش مهمی از برنامه درمانی دیابت بارداری شما است. دکتر شما به شما نشان می دهد که چگونه خون خود را با یک دستگاه خاص آزمایش کنید. در این آزمایش با استفاده از ایجاد زخم کوچکی در نوک انگشت بوسیله ابزار مخصوص مقداری خون روی سنسور دستگاه می گذارید و سپس دستگاه میزان قند خون را نمایش می دهد.
این آزمایش اول صبح و بعد دوباره یک ساعت یا دو ساعت بعد از خوردن وعده غذایی باید انجام شود. بسیاری از خانمها این روش ناراحت کننده را بدترین قسمت برای درمان دیابت حاملگی می دانند.
چگونه می توان یک بارداری سالم علی الرغم داشتن دیابت در دوران حاملگی داشت ؟
مهمترین کاری که می توانید برای اطمینان از داشتن یک بارداری سالم انجام دهید این است که برنامه درمانی را که پزشک شما توصیه می کند دنبال کنید. این شامل رعایت برنامه غذایی، نظارت بر قند خون، ورزش منظم و مراجعه به پزشک طبق برنامه تعیین شده قبل از تولد است.
در ابتدا ممکن است رعایت برنامه پزشکی سخت باشد و شما نتوانید آنها را انجام دهید خصوصاً رژیم غذائی ولی تلاش خود را کم نکنید شما می توانید پس از مدت کوتاهی با برنامه درمانی خود هماهنگ شوید.
بیاد داشته باشید در رعایت نکات توصیه شده توسط پزشک جهت کنترل میزان قند خون، سلامت شما تنها در میان نیست، بلکه سلامت کودک درون شکم شما و ایجاد شرایط سالم برای دادن زندگی سالم به او نیز مهم و حیاتی می باشد.
حتی اگر به سختی می توانید برنامه خود را رعایت کنید ، مهم است که حداکثر تلاش خود را بکنید. در صورت عدم موفقیت در رعایت برنامه با پزشک خود صحبت کنید تا برنامه های کمکی و پشتیبانی برای شما تنظیم کند.
سخن آخر
اگرچه تشخیص دیابت حاملگی ممکن است شما را ناراحت و مضطرب کند، اما با درمان صحیح و مدیریت دقیق، داشتن یک بارداری بدون عارضه و کودک سالم امکان پذیر است. در صورت هماهنگی با پزشک و دنبال کردن برنامه درمانی مطمئن باشید هیچ مشکلی برای شما و کودک تان بوجود نخواهد آمد.
منابع :
ACOG. 2014. Practice bulletin 145: Antepartum fetal surveillance. American College of Obstetricians and Gynecologists. http://www.acog.org/Resources-And-Publications/Practice-Bulletins/Committee-on-Practice-Bulletins-Obstetrics/Antepartum-Fetal-Surveillance [Accessed July 2016]
ACOG. 2015. Practice bulletin 137: Gestational diabetes mellitus. American College of Obstetricians and Gynecologists. http://www.acog.org/Resources-And-Publications/Practice-Bulletins/Committee-on-Practice-Bulletins-Obstetrics/Gestational-Diabetes-Mellitus [Accessed July 2016]
Blumer I, et al. 2013. Diabetes and pregnancy: An Endocrine Society clinical practice guideline. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism 98(11): 4227-4249. https://academic.oup.com/jcem/article-lookup/doi/10.1210/jc.2013-2465 [Accessed July 2016]
Gonzalez-Campoy JM, et al. 2013. Clinical practice guidelines for healthy eating for the prevention and treatment of metabolic and endocrine diseases in adults: Cosponsored by the American Association of Clinical Endocrinologists/the American College of Endocrinology and the Obesity Society. Endocrine Practice.19(3): 1-82. https://www.aace.com/files/clinical-practice-guidelines.pdf [Accessed July 2016]
Handelsman Y, et al. 2015. American Association of Clinical Endocrinologists and American College of Endocrinology – Clinical practice guidelines for developing a diabetes mellitus comprehensive care plan – 2015. Endocrine Practice 21(1): 1-87. https://www.aace.com/files/dm-guidelines-ccp.pdf [Accessed July 2016]
Hedderson MM, et al. 2010. Gestational weight gain and risk of gestational diabetes mellitus. Obstetrics & Gynecology 115(3): 597-604. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3180899/ [Accessed July 2016]
USPSTF. 2014. Final recommendation statement. Gestational diabetes: Screening, January 2014. U.S. Preventive Services Task Force. https://www.uspreventiveservicestaskforce.org/Page/Document/RecommendationStatementFinal/gestational-diabetes-mellitus-screening [Accessed July 2016]
Viana LV, et al. 2014. Dietary intervention in patients with gestational diabetes mellitus: A systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials on maternal and newborn outcomes. Diabetes Care. 37(12): 3345-3355. http://care.diabetesjournals.org/content/37/12/3345 [Accessed July 2016]
