فرهنگ کتابخوانی در کودک ؛ چگونه فرزندی کتاب خوان پرورش دهیم؟
کتاب، یار مهربان روزگار کودکی…. همه‌ی ما شعر معروف من یار مهربانم را به خاطر داریم. در سال‌های گذشته که مانند امروز، ابزارآلات صوتی و تصویری دیجیتال و سرگرم کننده، کمتر در اختیار کودکان نسل ما قرار داشت، کتاب عضو جدا ناشدنی روزهای کودکی‌مان بود و ما سعی می‌کردیم اوقات فراغتمان را با کتاب و کتابخوانی پر کنیم. اما امروز، با حضور گسترده‌ی ابزارآلات دیجیتال و بازی‌های مهیج کامپیوتری، کمتر می‌توان کودکان و نوجوانان را به خوانش کتاب، ترغیب کرد. کودکان امروزه با کتاب و داستان‌های جذاب و آموزنده‌ای که در دل صفحات آن‌ها نهفته است، بیگانه‌اند و این مساله می‌تواند برای جامعه‌ی فردا آسیب‌زا باشد. در این محتوا و همزمان با هفته‌ی کتاب و کتابخوانی، قصد داریم به شما چند راهکار ساده پیشنهاد دهیم که در تقویت فرهنگ کتابخوانی در کودکان موثر است. با پروماگ همراه باشید:
کتابخوانی یک فرهنگ است.
کتابخوانی، یک فرهنگ است و مانند سایر مسائل فرهنگی، کودک باید آن را از محیط دریافت کند. بنابراین اگر خواهان داشتن فرزندی دوستدار کتاب و کتاب‌خوان هستید، باید فرهنگ مطالعه و کتابخوانی را ابتدا در محیط خانه‌تان اجرا کنید و کودکتان را در این مسیر، پرورش دهید.
راهکارهایی برای ایجاد و تقویت فرهنگ کتابخوانی در کودکان
خودتان کتاب بخوانید:
کودکان، بیش از آنکه به سخنان و نصایح شما، عمل کنند، به رفتار شما توجه می‌کنند و زندگی واقعی شما را الگوی خود قرار می‌دهند. باید گفت یکی از بهترین روش‌ها برای آموزش فرهنگ کتابخوانی در کودک ، این است که خودتان مطالعه کنید تا کودک، از شما الگو بگیرد.
سعی کنید به طور مستمر، بین پانزده تا سی دقیقه کتاب بخوانید و این کار را در حضور کودک انجام دهید تا او ببینید که کتاب و مطالعه بخشی از زندگی روزمره‌ی شماست.
برای کودکتان کتاب هدیه بخرید:
کتاب را در لیست هدایایی که برای کودکتان تهیه می‌کنید، قرار دهید. اگر کودکتان کار خوبی انجام می‌دهد و شایسته‌ی تقدیر و دریافت جایزه هست، فرصت خوبی است که یک کتاب برایش هدیه بخرید. به جای خرید اسباب‌بازی‌های رنگارنگ، کتاب را جایگزین کنید و به کودکتان بگویید، که یک هدیه ارزشمند و بسیار مهم برایش خریده‌اید که حتما از دیدنش خوشحال خواهد شد.
برای دوستان و آشنایان‌تان کتاب هدیه بخرید:
برای اینکه کتاب، جایگاه مناسبی در خانواده شما پیدا کند، باید حضور پررنگی در زندگی‌تان داشته باشد. اگر میخواهید برای کودکی از اعضای فامیل هدیه بخرید، بهترین هدیه کتاب است. حتما کودکتان را در پروسه خرید مشارکت دهید و از او نظرخواهی کنید.
از دوران نوزادی برای کودک کتاب بخوانید:
از حدود شش ماهگی به بعد، کودکان به تصاویر و نقاشی‌های کارتونی علاقه نشان می‌دهند. کتاب‌های رنگی و کارتونی برای کودک بخرید و برایش بخوانید و اجازه دهید او تصاویر را لمس کند و با آن‌ها ارتباط برقرار کند. سعی کنید روزی چند بار برای کودکتان کتاب بخوانید و حتما قبل از خواب، برای کودکتان کتاب بخوانید.
برای کودکتان، کتاب صوتی بخرید:
کتاب‌های صوتی یکی از بهترین گزینه‌ها برای کودکان هستند. کودکان زیر هفت سال، توانایی خواندن و نوشتن را ندارند و نمی‌توانند بدون کمک گرفتن از بزرگتر‌ها، کتاب بخوانند. اما کتاب‌های صوتی که از قضا، تعدادشان هر روزه در حال گسترش است، این مشکل را حل کرده و یکی از بهترین گزینه‌ها برای فرزند شماست.
یکی از دیگر فوائد استفاده از کتاب‌های صوتی این است که کودک در هر شرایطی می‌تواند به آن‌ها گوش دهد و نیازی نیست که شما حتما در کنارشان باشید. آن‌ها حتی در زمان بازی با اسباب‌بازی‌هایشان، این توانایی را دارند که به کتاب صوتی گوش دهند.
در طول روز، چند بار برای کودکتان کتاب صوتی بگذارید. برای انجام این کار، می‌توانید یک بلندگوی بلوتوثی که قیمت پائینی هم دارند، تهیه کنید و در اتاق کودکتان قرار دهید و از روی موبایل یا تبلت، برایش داستان صوتی پخش کنید.
برای کودک، کتاب‌های جذاب که مناسب سن او هستن بخرید:
برای خرید کتاب، به سن کودک و علایق او دقت کنید. کتاب‌هایی بخرید که او دوست دارد و در راستای سلیقه و تمایلات او دسته بندی می شود. به گروه سنی کتاب در صفحه‌ای اول آن توجه کنید و آن را با سن کودکتان تطبیق دهید. خرید کتابی که مناسب سن کودک نباشد، ممکن است او را دلزده کند و نتیجه‌ی معکوسی به بار آورد.
فرزندتان را به کتابخوانی تشویق کنید:
تشویق کردن، یکی از موثرترین راه‌ها در ایجاد یک رفتار است. هرگاه کتابی در دست کودکتان می‌بینید، او را تشویق کنید و ازین راه رضایت و خوشحالی‌تان را به او اعلام کنید.
کودکتان را عضو کتابخانه کنید و او را به کتاب‌فروشی‌ها ببرید:
اگر به یک کتابخانه کودک دسترسی دارید، کودک را در کتابخانه عضو کنید و برای او کتاب به امانت بگیرید. رفتن به کتابخانه و کتاب‌فروشی، یکی از مکان‌هایی باید باشد که باید زیاد به آن‌ها مراجعه کنید.
کودک را در انتخاب کتاب آزاد بگذارید و اجازه دهید او مطابق میل و سلیقه خود، کتاب انتخاب کند.
برای کودکتان یک کتابخانه کوچک تهیه کنید:
در اتاق کودکتان، یک کتابخانه کوچک تعبیه کنید و کتاب‌های کودکتان را درون آن قرار دهید. کتابخانه‌ی کودک، باید در دسترس او باشد و او بتواند به راحتی از درون کتابخانه‌اش، کتاب بردارد.
از کودک بخواهید شخصیت‌های درون کتاب را بازی یا نقاشی کند:
کودکان به بازی‌های نمایشی علاقه نشان می‌دهند و دوست دارند خود را به جای قهرمان‌های داستان فرض کنند و شما می‌توانید ازین میل طبیعی کودک در جهت ترویج او به کتابخوانی استفاده کنید. از او بخواهید شخصیت‌های داستانی که مورد علاقه‌اش می‌باشد را نقاشی کند و یا در نقش آن‌ها ظاهر شود.
برای خرید کتاب بودجه اختصاص دهید:
اگرچه خرید کتاب کودک، بهای چندان زیادی ندارد، اما برای اینکه فرهنگ کتابخوانی در خانواده شما، جا بیفتد، بهتر است هر ماه، بودجه‌ای را برای خرید کتاب چه برای خودتان و چه برای فرزندتان اختصاص دهید.
محفل کتابخانی راه بیندازید:
یک روز در هفته را روز کتابخوانی بنامید و در آن روز، کتاب‌های شعر بخوانید و معنی کنید. به عنوان مثال دو غزل از حافظ یا چند بیت از شاهنامه بخوانید.
برای کودکان کوچکتر، از کتاب‌های شعر کودک استفاده کنید:
کودکان نثر آهنگین را بیشتر می‌پسندند. هر چه سن کودک شما کمتر باشد، او تمایل بیشتری به شعرهای کودکانه و آهنگین نشان خواهد داد.
کتاب‌های ارزشمند برای کودکتان فراهم آورید:
اگر چه خواندن کتاب، مقوله‌ای ارزشمند و مفید است، اما سعی کنید برای انتخاب کتاب، از آثار فاخر و بامحتوا استفاده کنید.
سخن پایانی:
درباره‌ی ارزش کتاب، هیچ مبالغه‌ای صورت نمی‌گیرد و باید گفت به راستی کتاب، یکی از باارزش‌ترین چیزهایی ست که شما می‌توانید درون منزل خود داشته باشید. اگر تمایل دارید فرزند شما با این گنج ارزشمند دوست باشد و ارتباط موثری با او برقرار کند، باید این بستر دوستی و همراهی را، از دوران کودکی برایش فراهم کنید.
سیما گودرزی هستم و از شما بابت همراهی با این محتوا سپاسگزارم. با آروزی روزهایی مملو از کتاب‌های جذاب و خواندنی برای همه‌ی کودکان.
مقالات بیشتر را بخوانید:
- کتاب خوانی دریچه ای بیش از افزایش دانش را به سوی شما خواهد گشود…
- بهره‌ی هوشی چیست؟ هوش کودک تحت تاثیر چه عواملی افزایش یا کاهش می یابد؟
- قصه گویی برای کودک ؛ آیا با تاثیرات شگفت انگیز قصه گویی آشنایی دارید؟
- اولویت بندی کارهای کودکان و پیشنهادات آموزشی پروماگ برای کودکان شما….
- سایر مقالات بخش آموزش
- کتاب های کودک ایرانی: معرفی برترین نویسندگان
