تنظیم خواب دانش‌آموزان ؛ چگونه کودک خود را شب‌ها در ساعت مقرر بخوابانیم؟
خواب ، یکی از اصلی‌ترین نیازهای روزانه انسان است و اگر به اندازه و به موقع باشد، می‌تواند سلامتی و طول عمر را تضمین نماید. با شروع فصل مدرسه، تنظیم خواب دانش‌آموزان یکی از فاکتورهای مهمی است که در دستور کار خانواده‌ها قرار می‌گیرد که متاسفانه، عموما والدین در رسیدن به نتیجه، ناموفق عمل می‌کنند. خواب به‌موقع و کافی برای دانش‌آموزان، علاوه بر اینکه کمک می‌کند ظرفیت هوش و یادگیری آن‌ها به حداکثر میزان برسد، باعث می‌شود فرزند شما صبح‌ها به راحتی از بستر برخیزد و به جای اینکه خواب‌آلوده و کسل باشد، پر‌انرژی و بانشاط روز خود را آغاز کند. با توجه به بازگشایی مدارس و شروع ماه مهر، در این مقاله قصد داریم راجع به برنامه تنظیم خواب دانش‌آموزان راهکارهایی را به شما ارائه دهیم. امیدواریم تا انتهای مقاله همراه وب‌سایت پروماگ باشید:
خواب ، یک نیاز اساسی برای سلامتی دانش‌آموزان
هر انسانی، در هر سن و سالی که باشد به خواب کافی نیاز دارد. میزان و اندازه‌ی خواب، با توجه به سن آدمی تغییر می‌کند و هر فردی در هر سن و سالی، به یک میزان خواب در طی شبانه‌روز احتیاج دارد. به عنوان مثال، نوزادان و کودکان خردسال و یا سالمندان، بیش از افراد جوان یا میانسال به خواب در طی شبانه‌روز نیاز دارند.
میزان خواب برای هر انسان بزرگسال، به طور میانگین 6 تا 8 ساعت در شبانه‌روز است و این میزان، برای دانش‌آموزان پیش از سن بلوغ، 9 تا 10 ساعت در شبانه‌روز است.
ساعت مناسب خواب برای کودکان و دانش‌آموزان :
هورمونهای رشد، در ساعات اولیه شب ترشح می‌شود و اگر کودک در ساعات اولیه شب (ساعت 10 شب) در مرحله‌ی خواب عمیق یا همان REM باشد، میزان ترشح هورمونهای مورد نیاز برای رشد اندام‌ها و استخوان‌ها، به حداکثر میزان خود می‌رسد. بنابراین اولین زیان دیر خوابیدن فرزند شما این است که هورمونهای رشد به اندازه‌ی کافی در بدن او ترشح نمی‌شود.
به غیر از مبحث سلامتی و رشد، اگر دانش‌آموز به موقع و به اندازه‌ی کافی نخوابد، نمی‌تواند به موقع هم از خواب برخیزد. همچنین خواب کافی باعث می‌شود میزان یادگیری دانش‌آموز افزایش یابد و با ذهنی آرام بتواند آنچه فرا گرفته را در مغزش پردازش کند.
البته فوائد خواب کافی و به موقع، تنها در این موارد خلاصه نمی‌شود، افزایش قدرت تحلیل و حل مساله، توان تصمیم‌گیری بهتر، تمرکز بیشتر، خلق و خوی مناسب و سلامتی بیشتر، از دیگر فوائد خواب کافی برای دانش‌آموزان است. بررسی‌ها حاکی از آن است کودکان و دانش‌آموزانی که به موقع و به اندازه‌ی کافی نمی‌خوابند، بیش‌فعالی و عدم تمرکز در آن‌ها بیشتر دیده می‌شود.
در هر صورت برای آنکه کودک یا نوجوان شما، بتواند از فوائد خواب کافی بهره بگیرد، لازم است برنامه‌ی دقیق و منظمی برای ساعت خوابیدن و بیدار شدن داشته باشد.
راهکارهایی برای تنظیم خواب دانش‌آموزان :
کودکان و نوجوانان، فارغ از اینکه به مدرسه بروند یا در زمان تابستان باشند، لازم است برنامه‌ی خواب منظمی داشته باشند و به موقع بخوابند تا پروسه رشد در آن‌ها بهتر طی شود. با این وجود، برخی از خانواده‌ها عادت به دیر خوابیدن دارند و کودکان نیز تلاش می‌کنند تا هم پای آنان تا دیر هنگام بیدار بمانند.
برای رفع این آسیب چه باید کرد؟
باید گفت، کودکان به سرعت به قوانین جدید عادت می‌کنند و اگر شما در اجرای قانون مصمم و جدی باشید، به آن تن می‌دهند. برای تنظیم خواب دانش‌آموزان ، بهتر است از قبل از شروع مدرسه یعنی در اواسط و اواخر شهریور ماه شروع کنید و سعی کنید برنامه خواب کودک را روی ساعات اولیه شب تنظیم کنید تا این روال به مرور در او شکل بگیرد. با این وجود، اگر در اجرای این برنامه اهمالی رخ داده باشد، باز هم می‌توانید این برنامه را شروع کنید.
تنظیم خواب دانش‌آموزان
- کودک را به موقع بیدار کنید:
در نخستین گام برای تنظیم خواب دانش‌آموزان ، لازم است کودک را همان ساعتی که قرار است برای رفتن به مدرسه برخیزد، بیدار کنید. طبیعتا زمانی که کودک مثلا ساعت 6 صبح از خواب بر می‌خیزد، شب زودتر خسته شده و زودتر به رخت‌خواب خواهد رفت. بنابراین باید برنامه خواب منزل را صبح‌ها ساعت شش تنظیم کنید تا زمان کافی برای صرف صبحانه وجود داشته باشد.
هرگز کودک خود را قبل از صرف صبحانه به مدرسه نفرستید.
- آهنگ‌های انرژی بخش و ریتمیک در خانه پخش کنید:
موزیک‌های شاد، انرژی کافی را به فرزند شما خواهند بخشید. برای اینکه کودک انرژی لازم در صبح زود داشته باشد، پخش کردن یک موزیک شاد و انرژی بخش، کمک بسیاری به او و تنظیم برنامه خواب خواهد کرد.
- برنامه‌های مفرح بچینید:
اگر برنامه تنظیم خواب را قبل از شروع مدارس آغاز کرده‌اید، برای صبح‌ها برنامه‌های مفرح بچینید. پیاده‌روی خانوادگی و صبح‌گاهی، برنامه‌ی کوهنوردی، ورزش در پارک و مواردی ازین دست، باعث می‌شود که کودک انگیزه‌ی کافی برای بیدار شدن داشته باشد. قرار نیست فرزندتان را صبح زود بیدار کنید و هیچ برنامه‌ای مفید و جذابی برای او نداشته باشید.
- خانوادگی صبحانه بخورید:
صرف صبحانه خانوادگی در کنار هم، می‌تواند دلیل و انگیزه کافی برای کودک باشد تا صبح‌های زود که از خواب بر می‌خیزد، کج‌خلقی نکند.
همانطور که می‌دانید، صبحانه یک وعده‌ی غذایی لازم و ضروری است و نباید به هر دلیل حذف شود و چه بهتر است که صبحانه را به صورت خانوادگی و دسته‌جمعی در کنار هم میل کنید تا خوردن آن به جان شما و کودکتان بنشیند.
- یک ساعت زنگدار به کودک هدیه دهید:
با خرید یک ساعت زنگدار و هدیه دادن آن به کودک، می‌توانید او را به صبح زود بیدار شدن تشویق کنید. یک ساعت زنگدار زیبا و مناسب سن کودک، می‌تواند دلیل خوبی برای بیدار شدن کودک مهیا کند و او را خوشحال سازد. با تهیه و خرید ساعت زنگدار، به تنظیم خواب دانش‌آموز کمک کنید.
- مسئولیت بیدار شدن را به عهده خود کودک بگذارید:
دانش‌آموز باید مسئولیت بیدار شدن و به موقع رسیدن به مدرسه را بپذیرد. اینکه هر صبح بالای سر او بروید و پتو را از روی او بکشید و او را به بیدار شدن متقاعد کنید، ابدا روش مناسبی نیست! اگر فرزندتان، شب‌ها زود و به اندازه‌ی کافی بخوابد، صبح‌ها، به راحتی و با انرژی زیاد خودش از خواب برخواهد خواست. در این میان، نقش شما یک والد هدایت‌کننده است.
- تکالیف کودک را به هنگام شب موکول نکنید:
تکالیف مدرسه دانش‌آموزان باید بعد از یک استراحت کوتاه، در ساعات بعد از ظهر انجام پذیرد. موکول کردن تکالیف درسی به ساعات آغازین شب، عامل بازدارنده‌ای است که تنظیم خواب دانش‌آموزان را بر هم می‌ریزد و اجازه نمی‌دهد کودک شما راس ساعت مورد نظر بخوابد.
همچنین لازم است کودک شما تا قبل از ساعت 7 غروب، شام خود را خورده باشد تا قبل از ساعت 8 شب آمادگی رفتن به رخت‌خواب را داشته باشد.
- برای تنظیم خواب دانش‌آموزان ، باید همکاری کنید:
اگر یک یا چند دانش‌آموز مدرسه‌رو دارید، باید خودتان را با برنامه‌ی کودک تطبیق دهید و تا زمانی که او به درک مناسبی برسد و بتواند خودش به تنهایی برنامه‌ی روزانه خود را مدیریت کند، این منوال را ادامه دهید. اگر ساعت نه شب منتظر سریال مورد علاقه‌ی خود هستید و تازه قرار است بساط تخمه و میوه را پهن کنید، کودک شما هرگز به رخت‌خواب نخواهد رفت!
- برنامه خواب باید مداوم باشد:
برنامه خواب باید مداومت داشته باشد و هر روزه ادامه داشته باشد، حتی در روزهای تعطیل! فراموش نکنید شما در حال ایجاد یک عادت رفتاری هستید، بنابراین باید در برنامه و روش خود، پشتکار و مداومت داشته باشید. روزهای پنجشنبه و جمعه را می‌توانید به برنامه‌ی کوه و گردش‌های هفتگی اختصاص دهید.
سخن پایانی:
اگر برنامه تنظیم خواب را تنها برای کودک اجرا کنید، این کار در عمل امکان‌پذیر نخواهد بود. بی‌انصافی است که از کودک بخواهید با صدای تلویزیون و چراغ‌های روشن، در حالی که هنوز والدین و سایر اعضای خانواده بیدار و مشغول صحبت هستند، به رخت‌خواب برود و بخوابد! بنابراین باید همه‌ی اعضای خانواده با همدیگر همکاری و همیاری داشته باشند تا نظم و تغییر عادت در دستور کار دانش‌آموز قرار بگیرد.
سیما گودرزی هستم و از همراهی شما با بخش آموزش وب‌سایت پروماگ سپاسگزارم. در پایان امیدوارم این مقاله برایتان سودمند و مفید واقع شده باشد.
مقالات مرتبط را بخوانید:
آمادگی کودک برای مدرسه ؛ چگونه کودک را برای ورود به مدرسه آماده کنیم؟
تقویت حس کنجکاوی کودک ؛ ده روش برای هدایت و تقویت کنجکاوی کودکان …
آموزش نظم به کودک ؛ روش های ساده و کاربردی برای پرورش کودکی منظم…
شرایط خواب کودک ؛ راهکارهای مناسب برای بهبود خواب در کودکان و نوجوانان…
