استخراج بیت کوین و سایر رمزارزها ، در سایه نگرانی زیست محیطی

در چند سال اخیر ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین و اتریوم رشد چشمگیری در قیمت و تعداد کاربران خود داشته‌اند، اما هنوز هم شک و شبهه‌های در مورد پیامدهای پذیرش گسترده رمزارزها وجود دارد. بسیاری از مردم نسبت به آینده ارزهای دیجیتال خوش‌بین‌اند و به دنبال بهترین ارز دیجیتال برای سرمایه گذاری بلند مدت هستند، اما مخالفان این بازار به یک نقص بزرگ در رمزارزها اشاره دارند. به‌ویژه دوستداران محیط‌زیست که نگرانی‌های خود را درباره مصرف بیش از حد انرژی در استخراج ارزهای دیجیتال را بیان کرده‌اند.

در این نوشتار به بررسی آینده استخراج بیت کوین و سایر رمزارزها در سایه نگرانی محیط‌زیست خواهیم پرداخت. همچنین بررسی می‌کنیم که آیا بلاکچین می‌تواند برای جبران خسارات در این مسیر گامی بردارد؟

چرا استخراج بیت کوین به انرژی نیاز دارد؟

ماهیت رقابتی بلاکچین‌ها موجب هزینه‌های نجومی مصرف انرژی می‌شود. در این اکوسیستم به‌جای آنکه موجودی حساب‌ها در یک پایگاه‌داده مرکزی ذخیره شود، تراکنش‌های رمزارزها توسط یک شبکه توزیع شده از استخراج‌کننده‌ها ثبت می‌شود که در نهایت به آنها پاداش داده می‌شود. تمامی این کارها با استفاده از دستگاه‌های ماینر انجام می‌شود که درگیر یک مسابقه محاسباتی برای ثبت بلوک جدید هستند. بلوک‌های جدید با حل معماهای رمزنگاری شده ایجاد می‌شوند که این فرآیند انرژی زیادی را مصرف می‌کنند.

به گزارش BBC در سال ۲۰۲۱ ارز بیت کوین حدود ۱۲۱ تراوات ساعت برق مصرف کرده است که این مقدار بیشتر از مصرف انرژی کل کشور آرژانتین است. همچنین شبکه اتریوم به‌اندازه کل کشور قطر از قدرت محاسباتی استفاده می‌کند. یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های دوستداران طبیعت این است که با افزایش قیمت رمزارزها، کارایی استخراج بیت کوین کمتر شود. در آینده نیز معماهای ریاضی برای ایجاد بلوک‌های بیت کوین نیز با افزایش قیمت مشکل‌تر می‌شود، اما توان عملیاتی تراکنش‌ها ثابت باقی می‌ماند. این یعنی با گذشت زمان، شبکه برای پردازش همان تعداد تراکنش توان محاسباتی و انرژی بیشتری را مصرف خواهد کرد.

استخراج بیت کوین و گرمایش زمین

در حال حاضر استخراج بیت کوین به یک فعالیت پردرآمد تبدیل شده است و در سراسر جهان به‌ویژه ایران طرف‌داران خاص خود را دارد. این افراد می‌توانند پس از دریافت پاداش ارز بیت کوین جدید را در صرافی آنلاین معتبر ایرانی معامله کنند و یا در کیف پول خود نگه دارند. در این میان، همان‌طور که تمامی کارشناسان زمین‌شناسی می‌گویند جهان با چالشی به نام گرمایش زمین روبه‌رو است. این مشکل توازن زیست‌محیطی را بسیار زودتر از آنکه انتظار می‌رفت به وجود آورده است.

استخراج بیت کوین در مقیاس گسترده انرژی زیادی را صرف می‌کند که با توجه به پراکندگی جمعیت ماینرها در جهان از سوزاندن سوخت‌های فسیلی تهیه می‌شود. در بسیاری از کشورها قوانین و چهارچوب مشخصی برای استخراج ارزهای دیجیتال تعیین نشده است. کشور چین که هم اکنون استخراج بیت کوین را ممنوع اعلام کرده است تا قبل از این ممنوعیت بیشترین جمعیت ماینرها را به خود اختصاص داده بود. در این کشور بنا به دلایل سیاسی استخراج بیت کوین ممنوع شده است. این دولت یک تقاضا برای دریافت وام از بانک جهانی ارسال کرده بود که این نهاد بین‌المللی شرط اعطا وام را کاهش تولید آلاینده‌های فسیلی اعلام کرد. به همین دلیل دولت چین سریع‌ترین راه را برای کاهش ناگهانی این آلاینده‌ها انجام داد و استخراج بیت کوین را ممنوع کرد. درنتیجه میزان مصرف انرژی الکتریکی و سوخت فسیلی به میزان زیادی کاهش پیدا کرد.

ممنوعیت استخراج چین چه تاثیری در روند آلایندگی داشت؟

در واقع چنین اقداماتی مانند یک مسکن موقعی برای مصرف انرژی زیاد استخراج بیت کوین عمل می‌کند. ممنوعیت استخراج در چین، اثر مثبتی در روند کلی تأثیر ماینینگ بیت کوین بر آلایندگی محیط‌زیست نداشت. در پی این اتفاق فقط ماینرها محل جغرافیایی خود را تغییر دادند و پس از وقفه‌ای خیلی کوتاه فرآیند استخراج بیت کوین دوباره از سر گرفته شد. برای متوقف کردن چنین روندی باید تکنولوژی استفاده شده در بلاکچین رمزارزها تغییر کنند. در حال حاضر برای رفع این مشکل به نظر می‌رسد بهینه‌سازی و یا جایگزین ارزهای دیجیتال که انرژی کمتری مصرف می‌کنند، تنها راه چاره باشد.

رمزارزهایی که نیاز به استخراج ندارند!

در چند سال اخیر تعدادی رمزارز معرفی شدند که نحوه استخراج آنها از انرژی‌های تجدیدپذیر است و یا کمتر از سایر رمزارزها حیات زمین را به خطر می‌اندازند. تحقیقات بسیار زیادی توسط صاحب‌نظران حوزه کریپتو انجام شده است. بر اساس آخرین گزارش “TRG Datacenters” ارزهای دیجیتالی که در ادامه معرفی می‌کنیم از منظر مصرف انرژی جزو کارآمدترین‌ها هستند.

رمزارز چیا (XCH)

شبکه چیا یک بستر زنجیره‌ای و معاملاتی هوشمند است که در سال ۲۰۱۷ تأسیس شد. رمزارز بومی این شبکه چیا نام دارد و با نماد XCH نمایش داده می‌شود. چیا یک مثال خوب از یک ارز دیجیتال پایدار است و به‌گونه‌ای طراحی شده که در فرآیند استخراج توکن جدید انرژی کمتری را مصرف کند. در ماینینگ چیا از هارددیسک استفاده می‌شود که به‌عنوان اثبات فضا شناخته می‌شود و متکی به پردازنده‌های کامپیوتر است.

با این حل برخی از منتقدین ادعا می‌کند که این پروژه آن‌طور که ادعا می‌کند دوستدار محیط‌زیست نیست؛ زیرا منجر به افزایش میزان تقاضا برای سخت‌افزار کامپیوتر و افزایش میزان زباله‌های الکترونیکی شده است.

ارز دیجیتال آیوتا (IOTA)

پروژه آیوتا در سال ۲۰۱۵ معرفی شد و به دنبال حل برخی از مشکلات عمده بلاکچین است. ارز دیجیتال آیوتا برای استخراج از تنگل (Tangle) استفاده می‌کند که یک فناوری جایگزین برای ماینرها است. این دستگاه توسط دستگاه‌های بسیار کوچک‌تر نگهداری می‌شود و به همین دلیل نیاز به انرژی کمتری دارد.

رمزارز کاردانو (ADA)

برخلاف ارز دیجیتال بیت کوین، کاردانو یک آلت‌کوین است و از سیستم اثبات سهام به نام “Ouroboros” استفاده می‌کند. این کار مستلزم آن است که کاربران برای پیوستن به شبکه، توکن‌هایی را خریداری کنند تا در مصرف انرژی صرفه‌جویی شود. این رمزارز توسط چارلز هاسکینسون یکی از بنیان‌گذاران اتریوم توسعه‌یافته است. سیستم اثبات سهام Ouroboros اولین پروتکل مبتنی بر بلاکچین است که برخی معتقدند معروف‌ترین رمزارز سبز بازار است.

ارز دیجیتال نانو (Nano)

مؤسسه تحقیقاتی “TRG Datacenters” توجه به‌خصوصی به رمزارز نانو دارد و آن را در لیست ارزهای دیجیتال دوستدار طبیعت قرار داده است. ارز دیجیتال Nano با هدف انجام تراکنش‌های سریع رمزارزها، رایگان و مقیاس‌پذیر پا به دنیای کریپتوکارنسی گذاشته است. برای رسیدگی به این هدف نیز از نوآوری‌ها و ابتکارات کم‌سابقه‌ای استفاده کرده است. این رمزارز از یک بلاکچین تغییریافته به نام بلاک لتیس (block lattice) استفاده می‌کند.

راهکار تکنولوژی بلاکچین چیست؟

نهادهایی وجود دارند که می‌خواهد با استفاده از تکنولوژی بلاکچین برای جبران پیامدهای زیست‌محیطی اقداماتی را انجام دهند. یکی از این نهادها، بنیاد بلاکچین برای آب‌وهوا است که با شعار تلاش برای اجرای معاهده پاریس بر بستر بلاکچین کار خود را آغاز کرده است. قرار است این تکنولوژی باعث تسریع در روند کمک به جلوگیری از تغییرات دمایی و اقلیمی شود.

جمع بندی نهایی

در این مقاله به بررسی میزان خسارتی که استخراج بیت کوین بر روی محیط‌زیست می‌گذارد پرداختیم. واقعیت این است، تردیدی وجود ندارد که بیت کوین و رمزارزهایی که از الگوریتم اثبات کار استفاده می‌کنند، مصرف انرژی بالایی دارند. به همین جهت نایب‌رئیس سازمان بورس اروپا در مصاحبه با فایننشال تایمز نسبت به استخراج ارزهای دیجیتال نگرانی خود را ابراز کرد و خواستار ممنوعیت آن شد. بدون شک در آینده‌ای که خیلی دور نیست شاهد ظهور تکنولوژی‌هایی هستیم که از محیط‌زیست مراقبت کنند.